Perşembe, Temmuz 22, 2021

ERP Sistemlerinde Ürün Ağacı


ÜRÜN AĞAÇLARI

Bir ürünü ya da yarı mamulü oluşturmak için kullanılacak malzemelerin listesi ürün ağacı olarak adlandırılmaktadır. Farklı bir bakış ile ürünü elde etmek için gereken malzemeler ya da ürünün reçetesi demek hatalı olmayacaktır.

ERP sistemlerinde her envanter için bir envanter kodu oluşturulmaktadır. Oluşturulan bu envanter kodlarını üretim sırasından kullanılıyor ise ürün ağaçları içerisinde yer almaktadır. Ürün ağaçları ERP sistemlerinde, MRP yanında üretim yönetiminde ve ürün maliyetlerinin hesaplanmasına kullanılmaktadır.

Ürün ağaçları hakkında kullanılan terimlerden birisi patlatma işlemidir. Ürün ağacının bir ürün için en üst seviyesinden satın alınan tüm bileşenlerine kadar hesaplanması olarak açıklanmaktadır. Bu işlem tersine olması ise toparlanma olarak ifade edilmektedir.

Şekil 1: Ürün Ağacı Görselinde ifade edilen ürün ağacında her kademe arasındaki geçiş sırasında bazı işlemler yapılmaktadır. Örnek olarak 20-5418A160 kodu verilen envanter 5418A160 kodlu envantere dönüşmesi için paketleme işlemi yapılması gerekmektedir. Bu işlemlere rota adı verilmektedir.

Bilişim ERP sisteminden bir ürünün ürün ağacı üzerinde konuyu detaylıca açıklamak gerekirse;

5418A160 mamul kodu ile üretilen Kiosk Kapağı, üretimin ilk aşamasında döküm prosesine girmektedir.

  • Dökümü yapılmış bu ürün için 10-5418A160 kodu atanmıştır. Bir adet dökülmüş ürün elde etmek için 1,07 kg Alüminyum kullanmak gerekmektedir. Alüminyum enjeksiyon hatlarında gerçekleştirilen bu operasyon ile hammaddeden yarı mamule dönüşüm başlamıştır.
  • Elde edilen dökülmüş ürün 0,15kg Gri boya ile boyanırsa 30-5418A160 yarı mamulü elde edilecektir.
  • Bu ürün CNC işlemine tabi tutulursa 20-5418A160 ürünü elde edilecek.
  • Paketlemesi yapılırsa 5418A160 son ürün elde edilecektir.

Örnekte de ifade edildiği gibi 1 adet ürün meydan getirmek için gereken yarı mamul ve sarf malzeme miktarları bu ağaçlarda bulunmaktadır.


a.                 Mamul ve Yarı Mamullerin Kodlanması

Ürün ağaçları oluşturulurken mamulden yarı mamule ve sonunda satın alınan hammaddeye kadar oluşturulmaktadır. Her seviyede bulunan malzeme için farklı bir kod verilmesi ihtiyacı oluşmaktadır. Malzemelere verilen kodlarda genel olarak ürün ağacı üzerinde ilişkisi olan kodlara bunu ifade edecek kodlama yapılmaktadır.

Malzeme kodlarının tanımlanması için rassal, anlamlı ve yarı anlamlı olmak üzere 3 farklı tipte tanımlama yapmak mümkündür. Anlamlı tanımlama yapmak parça koduna bakıldığında parça hakkında fikir sahibi olmamıza yardımcı olur. Ancak parça da oluşacak değişiklik parçanın kodunun de değişmesi gerekeceği anlamına gelmektedir. Bu değişimleri şirketi içinde iyi analiz etmek ve değişikliklere de ayak uydurabilecek bir kod sistemi yararlı olacaktır. Parça sonunda değişimleri ifade eden revizyon takip numarası eklemek iyi bir çözüm gibi gözükmektedir.

Şekil 1: Ürün Ağacı Görselinde ifade edilen ürün ağacında 5418A160 ürünü mamul olarak kodlandırılmıştır. Diğer ürünlerde ise yapılacak işleme göre kodlama yapılmıştır. Bu örnekte yarı mamul de karşılaşılan değişiklik ürün başında gösterilmektedir. Bu mantığın ürün sonuna koyularak da yapıldığı örneklerle karşılaşmak mümkündür.


b.                 Baba Oğul Parça Kavramı

Ürün ağaçları için genel kabul görmüş bir kavram kullanılmaktadır. Baba Oğul Parça olarak ifade edilen bu kavrama göre Oğul parçalar baba parçayı oluşturmak için kullanılmaktadır. Oğul parçaların her biri baba malzemenin bir parçasıdır.



c.                 Ürün Ağacı Seviyeleri

Ürünler için hazırlanan bu tabloların derinliği ne kadar fazla ise alınacak bilgi o düzeyde artacaktır. Ancak burada derinliği arttırmanın daha fazla iş yükü oluşturacağını da bilmek gerekmektedir. Bu nedenle ürün ağacı seviyesi oluştururken sahadaki bilgiye eş düzeyde yapılması önem arz etmektedir. Örnek olarak ele alınan 5418A160 – Kiosk Kapağı ürünü için oluşturulan Ürün ağacı baba-oğul parça kavramı tablosuna göre düzenlenecek olursa aşağıda ki gibi karşımıza çıkacaktır.




Hiç yorum yok:

Yorum Gönder